KnapGaaf! - Mondhygiënepraktijk De Ronde Venen

Inleiding

Heel veel kinderen hebben gaatjes; een kwart van de 5-jarigen, 40% van de 11-jarigen en tweederde van de 17-jarigen (Bron Signalement Mondzorg 2018). Dat is wat ons betreft veel te veel want met de juiste begeleiding en inspanning kan cariës voorkomen worden. In 2011 had 31% van de vijfjarige Nederlandse kinderen, 27% van de 11-jarigen en 61% van de 17-jarigen gaatjes in het gebit. In zes jaar tijd is de situatie bij de kleuters dus verbeterd, maar bij de 11- en 17 jarigen is achteruitgang te zien.
Kan dat beter? Wij zijn er van overtuigd dat dat veel beter kan en worden daarin ondersteund door onderzoeksgegevens en literatuur.
Hoe? Door veel aandacht aan de juiste preventie te besteden en de jeugd goed te begeleiden.

Voor wie?

Het KnapGaaf!-programma is geschikt voor alle 0-16 jarigen in De Ronde Venen die samen met ons, en hulp van hun ouders, bereid zijn te werken aan een blijvend gaaf gebit. Kinderen kunnen op iedere leeftijd van start gaan met KnapGaaf!, maar we raden natuurlijk aan niet te wachten tot het eerste gaatje ontstaat. Leer liever vroegtijdig van ons hoe dat eerste gaatje te voorkomen is. Bij het verlaten van de middelbare school stopt KnapGaaf! met als het goed is een gaaf gebit, maar natuurlijk kunnen daarna ook nog afspraken voor preventief onderhoud gemaakt worden.
Tandartsen, orthodontisten en andere hulpverleners kunnen kinderen verwijzen voor deelname aan KnapGaaf!. Maar ouders kunnen hun kind ook uit eigen initiatief aanmelden.

Wij delen binnen KnapGaaf! de 0-16-jarigen in drie fases in; ‘melkgebit’, ‘wisselgebit’ en ‘blijvend gebit’ want elke fase kent specifieke risico’s en aandachtspunten in de mond.
• ‘Melkgebit’ (peuters en kleuters): We laten de kinderen spelenderwijs wennen aan de praktijk. We tellen de tanden, kijken met een spiegeltje in de mond en we poetsen samen. De ouders vertellen we zoveel mogelijk over alles wat met het melkgebit, mondgewoonten, voeding en mondhygiëne te maken heeft. Per slot van rekening zijn peuters en kleuters nog voor 100% afhankelijk van hun ouders/verzorgers voor de mondhygiëne en voeding.
• ‘Wisselgebit’ (basisschool-leeftijd): Op 5-6 jarige leeftijd komt de eerste blijvende kies en begint het wisselen langzamerhand. Poetsen wordt nu lastiger en vraagt extra aandacht. Napoetsen door ouders is tot het 10e jaar nodig. We gebruiken plaque-kleurstof om te laten zien waar niet voldoende gepoetst is en blijven veel aandacht aan voorlichting geven. Ook snoepen/tussendoortjes is een belangrijk aandachtspunt.
• ‘Blijvend gebit’ (middelbare school-leeftijd): De overgang naar de middelbare school is vaak ook de leeftijd dat er begonnen wordt met een beugel. Het poetsen is erg lastig en ‘pubergedrag’ zorgt nog wel eens voor mondhygiëneproblemen. In deze categorie besteden we extra aandacht aan erosie (slijtage glazuur door bijv. frisdranken) en grazen (de hele dag door eten/snoepen).

Door wie?

KnapGaaf! wordt uitgevoerd door onze (geregistreerd-)mondhygiënisten, zij coachen en behandelen de deelnemers met als doel een blijvend gaaf gebit. Mondhygiënisten hebben een HBO-opleiding afgerond die zich voor het overgrote deel richt op preventieve mondzorg, geen enkele andere opleiding besteedt hier zoveel studie-uren aan. Preventie is onze ‘core-business’.

Wat doen we?

Ieder kind is uniek, geen mond is hetzelfde. Daarom maken we voor alle kinderen een individueel KnapGaaf!-behandelplan. We hebben een basisplan voor de drie groepen ‘melkgebit’, ‘wisselgebit’ en ‘blijvend gebit’ welke we per kind aanpassen. Wij spreken alle kinderen op hun eigen niveau aan.
Onderdelen van het KnapGaaf!-behandelplan zijn:

Check mondgezondheid en vaststellen risico’s
Plaque-kleurtest
Mondgezondheids-voorlichting aan ouder en kind
Mondhygiëne-instructie (poetsen, borstel, pasta, wanneer, hoe vaak, enz)
Voedingsvoorlichting (suiker, zuur, tussendoortjes, wanneer, hoe vaak, enz.)
Gebitsreiniging (indien tandplaque of tandsteen of voorafgaand aan fluoridebehandeling of sealen)
Fluoridebehandeling met fluoridelak (nooit standaard, alleen op basis cariës-risico)
Sealen (nooit standaard, alleen op basis cariës-risico)

Wat doen we niet?

Wij vullen geen gaatjes en maken geen röntgenfoto’s. Als uit ons mondonderzoek blijkt dat het maken van een röntgenfoto voor nader onderzoek gewenst is, of dat er onverhoopt toch een gaatje is ontstaan wat gevuld moet worden, zullen we dit altijd melden aan ouder, kind en tandarts en in de gaten houden of dit ook daadwerkelijk gedaan wordt.
Beugels behoren ook niet tot onze werkzaamheden. Dit doet een orthodontist of tandarts die daar een extra opleiding voor gevolgd heeft.

Samenwerking

Ons KnapGaaf!-behandelplan willen we graag afstemmen met de tandarts en eventueel orthodontist. Daarom houden we de tandarts, en eventuele orthodontist, van het deelnemende kind op de hoogte van onze bevindingen, adviezen en behandelingen. We kunnen daardoor behandelingen en checks op elkaar afstemmen, met als doel een blijvend gaaf gebit. Mocht een kind geen vaste tandarts hebben, dan kunnen wij indien nodig daarin bemiddelen.

Kosten

Alle onderdelen van KnapGaaf! kunnen wij rechtstreeks declareren bij zorgverzekeraars en worden voor 100% vergoedt. Geen kosten dus voor ouder en kind.

Verantwoording

KnapGaaf! is opgesteld op basis van de op de meest recente richtlijnen, onderzoek en literatuur geldend voor ons vakgebied en onze opleidings- en werkervaring. De belangrijkste onderliggende documenten zijn:
– Advies preventie erosieve gebitsslijtage (Ivoren Kruis, 2008)
– Advies cariëspreventie (Ivoren Kruis, 2011)
– Advies preventie fissuurcariës (Ivoren Kruis, 2012)
– Gemotiveerde patiënten met gezonde monden (Ivoren Kruis, 2013)
– Klinische praktijkrichtlijnen Mondzorg voor Jeugdigen (het KIMO 2019/2020)